..........................................................................................................................................
Το σύκο είναι εδώ και τουλάχιστον 3.000 χρόνια βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Για τους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσογείου αποτελούσε είδος πρώτης ανάγκης και αναπόσπαστο μέρος του διαιτολογίου , ώστε ενίοτε αντικαθιστούσε ακόμα και το ψωμί.
Το σύκο στην Αρχαία Ελλάδα ήταν ο τρίτος σε σπουδαιότητα καρπός μετά της ελιά και το σταφύλι , ενώ το δέντρο της συκιάς (συκεή ή συκή για τους αρχαίους), συνδεόταν με τη λατρεία της Δήμητρας και του Διονύσου, που ως γνωστόν ανατράφηκε στα δάση του Τελέθριου.
Υπήρξε πολυαγαπημένο φρούτο και βασικό στοιχείο της Ελληνικής διατροφής, αφού συνιστούσε την κύρια τροφή των αθλητών στους Ολυμπιακούς αγώνες.
Οι παλαιότεροι καρποί συκιάς, βρέθηκαν στην Μινωική Κρήτη στις Στέρνες Ακρωτηρίου Χανών, θέση Αμυγδαλοκεφάλι, όπου ανακαλύφθηκε μια μεγάλη ποσότητα σύκων σε Μινωική έπαυλη.Τα σύκα βρέθηκαν πάνω σε λίθινες πλάκες που ανήκαν στη στέγη ή στο δάπεδο πάνω σε λίθινες πλάκες που ανήκαν στη στέγη ή στο δάπεδο του δευτέρου ορόφου. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα σύκα αποξηράθηκαν πριν καούν, επομένως μας παρέχουν την παλαιότερη μέχρι σήμερα ένδειξη για την αποξήρανση σύκων στην Μινωική Κρήτη.
Ο Αριστοτέλης και ο Διοσκουρίδης έδωσαν τις πρώτες συνταγές για την παραγωγή τυριού και από αυτούς γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι για να πήξουν το γάλα χρησιμοποιούσαν το άσπρο υγρό , που βγάζουν οι συκιές στα κοτσάνια των φύλλων και στα άγουρα σύκα τους.
Το όνομα της συκιάς προέρχεται από τον Τιτάνα Συκέα , που η μητέρα του Γή μεταμόρφωσε σε δέντρο για να τον γλιτώσει από την οργή του Δία. Η συκιά είναι μια από τις παράξενες περιπτώσεις στο φυτικό βασίλειο.Τα θηλυκά της άνθη είναι πολυάριθμα και μικροσκοπικά , βρίσκοντια όμως κλεισμένα μέσα στο σύκο. Οι συκιές έχουν συνήθως τα θηλυκά άνθη τους σε ξεχωριστά δέντρα από τα αρσενικά. Η αρσενική συκιά είναι αυτή που ο λαός θεωρεί άγρια και την ονομάζει "ορνό". Τα σύκα της δεν τρώγονται, περιέχουν όμως τα αρσενικά άνθη και είναι απαραίτητα για τη γονιμοποίηση των θηλυκών.
Το σύκο, από βοτανική άποψη, δεν είναι τυπικός καρπός αλλά μια κοίλη ανθοδόχη που ονομάζεται ταξιανθία. Η ανθοδόχη περιέχει έναν μεγάλο αριθμό ανθέων , που συνήθως ανέρχεται σε πολλές εκατοντάδες. Το είδος και ο αριθμός των ανθέων διαφοροποιούνται σημαντικά στους δύο βασικούς τύπους δέντρου της συκιάς που είναι:
H άγρια συκιά (αρρενοσυκιά), η οποία είναι δένδρο μόνοικο διότι οι ταξιανθίες του περιέχουν και αρσενικά και θηλυκά άνθη. Η θηλυκή, η οποία είναι δένδρο δίοικο διότι έχει μόνο θηλυκά άνθη τα οποία για να γονιμοποιηθούν , απαιτείται μεταφορά γύρης από τα αρσενικά άνθη της αρρενοσυκιάς.
Τη μεταφορά των γυρεόκοκκων αναλαμβάνει ένα μικροσκοπικό έντομο. Η γονιμοποίηση της συκιάς ακολουθεί έναν ιδιόμορφο κύκλο, που πραγματοποιείται με την συμμετοχή του εντόμου Blastophaga grossorum (κοινώς ψήνας της συκιάς),
Το έντομο αυτό διαχειμάζει ως προνύμφη στα χειμερινά σύκα της αρρενοσυκιάς τα οποία διατηρούνται στο δένδρο κατά την διάρκεια της χειμερινής περιόδου και τα οποία ονομάζονται
κρατήρες ή όλυνθοι .Την άνοιξη αναπτύσσονται τα εαρινά σύκα, που ονομάζονται ερινεοί ή ορνιοί.
Την ίδια περίοδο ο ψήνας ολοκληρώνει τον βιολογικό του κύκλο μέσα στους
κρατητήρες και εισέρχεται στους
ερινεούς, ως έντομο πλέον για να ωοτοκήσει. Κατά την είσοδό του μεταφέρει γύρη από τα αρσενικά προς τα θηλυκά, τα οποία βρίσκονται στο βάθος του σύκου, κοντά στον ποδίσκο. Με αντίστοιχο κύκλο μεταφέρεται στη συνέχεια η γύρις από τα αρσενικά άνθη της αρρενοσυκιάς, στα άνθη που περιέχονται στις ταξιανθίες της θηλυκής και τα οποία έτσι μετατρέπονται σε καρπούς.
Μετά τη γονιμοποίηση ακολουθεί η ωρίμαση των πολυάριθμων μικρών καρπών, που μένουν κολλημένοι στο παχύ, γλυκό και μαλακό τρίχωμα του σύκου. Όλα αυτά, λοιπόν, συμβαίνουν μέσα στο σύκο που , επειδή περιβάλλει τους πολυάριθμους καρπούς της συκιάς , αποτελεί μια "ταξικαρπία".
Το σύκο εκτός από θρεπτικό αποτελούσε και συμβολικό φρούτο αφού συμβόλιζε την ευημερία, τη γονιμότητα, τη γνώση και την ενότητα.
